Paul Lendvai
Węgrzy. Tysiąc lat zwycięstw w klęskach
Kraków, Międzynarodowe Centrum Kultury, 2016

Istnienie, a właściwie przetrwanie narodu węgierskiego i jego państwa narodowego w Kotlinie Panońskiej można traktować w kategorii cudu europejskiej historii. Narodowi węgierskiemu na przestrzeni wieków przylepiono wiele niemiłych etykietek np. „pożerający dzieci ludożercy” i „ociekający krwią Hunowie”. Madziarzy w rzeczywistości walczyli z Mongołami, Turkami, Rosjanami. Kim tak naprawdę byli ci „azjatyccy barbarzyńcy”, którzy swoimi łupieżczymi rajdami wzbudzili przerażenie Szwajcarów, Francuzów i Niemców oraz Włochów i dlaczego nie przepadli w odmętach historii bez śladu? Oryginalny język węgierski na tle języków europejskich to rzeczywiście zjawisko, które mogłoby jak mur chiński oddzielić Węgrów od reszty Europy, czy oddzieliło?

Długi łańcuch klęsk rozstrzygających o dalszym losie Węgrów wzmocnił ich poczucie pozostawienia na pastwę losu. Były to takie wydarzenia jak: spustoszenie podczas najazdu Mongołów w 1241 r., klęska pod Mohaczem w 1526 r. i spowodowana przez nią półtora wieku trwająca okupacja turecka. Zdławienie przez zjednoczone siły Habsburgów i rosyjskiego cara walki o niepodległość z lat 1848-1849, zniszczenie historycznych Węgier traktatem z Trianon, cztery dziesięciolecia komunizmu po II wojnie światowej wraz z krwawym stłumieniem powstania w październiku 1956 r. – w obliczu tych klęsk Węgrzy okazali się jednak bardzo odporni. Pomimo podziału kraju na trzy części i całych stuleci obcych rządów zdołali zachować swoją tożsamość narodową.
A kto dziś wie, że bez udziału węgierskich genialnych naukowców (bez względu na pochodzenie etniczne) nie byłoby ani bomby atomowej, ani komputerów, ani Hollywoodu... O takich rewelacjach możemy dowiedzieć się w proponowanej lekturze. Zachęcam do odwiedzenia Czytelni Naukowej i wypożyczenia tej ciekawej książki o dziejach naszych „bratanków”.

KM