radziwillowieWitold Banach
Radziwiłłowie. Burzliwe losy słynnego rodu
Poznań, Wydawnictwo Poznańskie, 2018

.
Ród Radziwiłłów był jednym z najbardziej znanych w historii Rzeczpospolitej i najbardziej wpływowych. Ich dobra leżały na Kresach Wschodnich. Autor przypomniał, że o poparcie rodu Radziwiłłów zabiegał sam król Jan III Sobieski dla swego pierworodnego syna, Jakuba. Niestety nie udało się doprowadzić do intratnego mariażu z wdową po margrabim Ludwiku Leopoldzie Hohenzollernie, Ludwiką Karoliną Radziwiłłówną, najbardziej posażną ówczesną partią do wzięcia. Nie udało się również w końcu Jakubowi objąć tronu po śmierci ojca, króla Jana III.

Radziwiłłowie sami mieli ambicje bycia dynastią królewską. Jak wynika z treści książki jednak dość wielu przedstawicieli tej rodziny cierpiało na różne przykre przypadłości, które wyzwalały gwałtowność a nawet okrucieństwo. „Trudne przypadki” Radziwiłłów zawierały w katalogu nieprawości również i zdrady. Autor książki podaje przykład Michała Hieronima Radziwiłła. Z jednej strony można zakwalifikować go jako zdrajcę a z drugiej strony był świetnym gospodarzem. Wraz ze swoją żoną, piękną Heleną z Przeździeckich, działał głównie na rzecz budowania pozycji rodzinnej, pielęgnując na różny sposób dobre kontakty z przedstawicielami mocarstw zaborczych. Niektóre dyplomatyczne zabiegi mogły przyprawić o zawrót głowy. Cat-Mackiewicz skomentował te przypadki jako przejaw dekadencji całej ówczesnej Rzeczpospolitej.

Niezwykle budujące przykłady życia autor odnotowuje w rodzie Radziwiłłów z okresu polskiego międzywojnia - działalność księcia Janusza Radziwiłła, który z przekonań był konserwatystą i państwowcem. Ciekawe było podejście Radziwiłłów z jednej strony do roszczeń niemieckich, a z drugiej strony do rewolucji bolszewickiej w Rosji.

W książce znajdują się takie smaczki, jak związki Radziwiłłów z Marcelem Proustem i jego twórczością.

Serdecznie zapraszam do lektury książki, aby zapoznać się z blaskami i cieniami oraz różnymi tajemnicami historii tego niepospolitego rodu.

KM