Jaka jest współczesna Jerozolima, czy bardziej widać starożytność, czy może to co nowe? Jak pisze autor na początku, każdy ma swoją Jerozolimę. Własne niebiańsko idealne miejsce, własne miasto radości...¹ To jest tylko pewna projekcja, bowiem prawdziwa Jerozolima jest rzeczywiście tyglem kultur. Jerozolima, według źródłosłowu oznacza „miasto pokoju”. Niestety obecnie jest ono świadkiem działań wojennych, które głównie toczą się w Gazie, na terenach palestyńskich. Wobec tego obecnie nie ma, typowego dla Jerozolimy sprzed wojny, gwaru turystów czy pielgrzymów.

Jerozolima położona na wzgórzach, nie powinna była powstać w tym miejscu. Dlaczego? Otóż dostęp do wody jest niezwykle utrudniony. Nie mniej Jebusyci, plemię, które jako pierwsze osiedliło się na tym terenie, traktowało to miejsce jako swoiste centrum świata. Gdy król Salomon wybudował pierwszą świątynię na jednym z kamienistych szczytów Jerozolimy, włączył wcześniej istniejące formy kultu Kananejczyków do swoich nowych izraelskich obrzędów.² Obecnie miejsce zniszczonej po raz kolejny świątyni w 70 r. n.e. jest przykryte złotą kopułą. Złota kopuła Al-Aksy, znak rozpoznawczy Jerozolimy, to muzułmańska ozdoba Skały, na której Abraham zamierzał złożyć ofiarę z Izaaka. Jak wierzą muzułmanie znajduje się tam też punkt, z którego Mahomet wzniósł się na audiencję do Boga³.

W przewodnikach oraz internecie można znaleźć informację, że niemuzułmanie mogą wejść do Al-Aksy jedynie przez dziesiątą bramę, Bab al-Maghraba i to tylko w ograniczonym czasie, zwykle trzy godziny rano i jedną godzinę po południu. Dlaczego, o tym dowiemy się z książki^4.

Na innym, istotnym wzgórzu – na Golgocie (z łac. Kalwarii), rozegrał się dramat czyli ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa. Co ciekawe słynna Via Dolorosa, ściśle związana z Męką Pańską, nie jest jednolitą drogą czy uliczką. Jest to zespół fragmentów uliczek. Jak pisze autor, nikt właściwie nie wie z całą pewnością, którędy kroczył Jezus, dźwigając krzyż na Golgotę. Na jeszcze innym wzgórzu – na Górze Oliwnej pozostał znak Jezusa po Zmartwychwstaniu.

Jerozolima przez ponad dwanaście wieków była pod rządami muzułmanów, zanim kres temu położyła inwazja Wielkiej Brytanii na Palestynę w 1917 r. Jak wyglądała i zmieniała się Jerozolima można prześledzić na licznych mapach. Jednej z nich, bardzo zabytkowej, możemy przyjrzeć się w jordańskim miasteczku Madaba. Wspaniała mozaika na podłodze kościoła ma 1400 lat…

Jerozolima jest podzielona na cztery dzielnice. Czy rzeczywiście istnieją dzielnice: chrześcijańska, muzułmańska, ormiańska i żydowska a społeczności się nie mieszają? Ten podział jest podobno „zasługą” Brytyjczyków. Stara Jerozolima była i jest opasana fragmentami murów powstałych w czasach Sulejmana Wspaniałego. W murach są bramy, które łączą ją ze światem zewnętrznym. Niektóre bramy mają piękne nazwy. Jedna z nich, Brama Damasceńska, która jak pisze autor, nigdy nie jest nudna, a wręcz jest utrapieniem. Dlaczego? O tym w książce.⁵

Czytając kolejne rozdziały książki, możemy wejść w świat przedstawicieli różnych religii i ich oczami zobaczyć Stare Miasto Jerozolimy.

Zapraszam do lektury.

KM  

^1. Por. M. Teller, Jerozolima: nowa biografia starego miasta, Kraków 2024, s.11
^2. Tamże, s.15
^3. Tamże, s.23
^4. Tamże, s.203
^5. Tamze, s.81