Więzienny eksperymenty
reżyseria: Kyle Patrick Alvarez
scenariusz: Tim Talbott
premiera: 2015

W 2007 roku ukazała się książka Efekt Lucyfera: Dlaczego dobrzy ludzie czynią zło?. Jej autorem był Philip Zimbardo, psycholog, profesor Uniwersytetu Stanforda. Publikacja to owoc badań zespołu psychologów pod kierownictwem P. Zimbardo. Jednym z nich był stanfordzki eksperyment więzienny. Na podstawie tegoż eksperymentu Kyle Patrick Alvarez wyreżyserował obraz Więzienny eksperyment.

Udział w nim wzięło 24 studentów. Zostali wyselekcjonowani z grupy ochotników, która odpowiedziała na anons w prasie. Zakwalifikowani do eksperymentu młodzi mężczyźni pozytywnie przeszli badania pod kątem przeszłości kryminalnej, problemów zdrowotnych i psychicznych.
O podziale na role więźniów i strażników zadecydował rzut monetą. Doświadczenie przewidziane było na okres 14 dni. Odbywało się w uniwersyteckich pomieszczeniach przerobionych na teren więzienny.

Co działo się w trakcie eksperymentu, ile trwał, jak zachowywali się jego uczestnicy jest wiedzą chyba powszechną. Ci, którzy jeszcze o nim nie słyszeli, łatwo mogą zaczerpnąć wiedzę na jego temat w Sieci.

W rolę prof. Philipa Zimbardo wcielił się Billy Crudup. Wraz z grupą swoich współpracowników przez cała dobę obserwował zachowania grupy „więźniów”, „strażników” oraz interakcje w tej małej społeczności. Więźnia nr 8612 zagrał Ezra Miller. Rolę „Jona Wayne”, strażnika, który swój pseudonim zawdzięczał wyjątkowemu zaangażowaniu w odtwarzaną postać, powierzono Michaelowi Angarano.

Więzienny eksperyment nie jest filmem opartym na faktach. To zekranizowana prawdziwa historia. To opowieść, po obejrzeniu, której każdy z nas powinien pokusić się o refleksję. Dlaczego dobrzy ludzie czynią zło? Jakie warunki wystarczą lub muszą być stworzone, abyśmy zaczęli przejawiać cechy, o które nawet sami byśmy się nie podejrzewali? Która z postaci jest nam „zdecydowanie najbliższa” pod względem charakteru, zachowania? I czy możemy powiedzieć, iż udzielone odpowiedzi są „na pewno”, a nie „być może”?

Film Kyle’a Patricka Alvareza nie pozostawia widza obojętnym. Już sama świadomość ekranowej prawdy tego, co na nim oglądamy, wpływa na nasze emocje. Uświadomienie sobie, jakie instynkty w nas drzemią, nie zawsze może być powodem do dumy. Jednak chyba lepsza jest najgorsza prawda, od najlepszego kłamstwa.

Michael Angarano – Moja droga Wendy, Śnieżne anioły.
Billy Crudup – Duża ryba, Królowa sceny, Więzy krwi.
Ezra Miller – Musimy porozmawiać o Kevinie.

Nawet znając stanfordzkie eksperyment prof. Zimbardo warto swoją wiedzę skonfrontować z wizją reżysera.
Po film Kyle’a Patricka Alvareza i pozostałe wymienione powyżej serdecznie zapraszam do XI Czytelni Naukowej.