Praca społeczna w Polsce nie jest czymś zupełnie nowym czy nieznanym. Posiada wieloletnią tradycję angażowania się w sprawy innych, potrzebujących - borykających się z codziennymi problemami. Jako przykład można tu podać Związek Harcerstwa Polskiego – w powojennej Polsce czy w PRL-u czyn społeczny, czyli nieodpłatne prace wykonywane na rzecz ogółu (nie zawsze dobrowolne) oraz Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej, powstały w 1989 roku jako alternatywa do ZHP.

W latach 90-tych zaczął rozwijać się wolontariat w licznie powstających od tego roku organizacjach pozarządowych.

Termin wolontariat (od łac. Voluntarius - dobrowolny, chętny) definiuje: „bezpłatne, świadome, dobrowolne działanie na rzecz innych, wykraczające poza więzi rodzinno - koleżeńsko - przyjacielskie. Wolontariuszem może być każdy, w każdej dziedzinie życia społecznego, wszędzie tam, gdzie taka pomoc jest potrzebna”.

Inicjatorką wolontariatu w Polsce była Barbara Hansen, która mieszkała za granicą. Podczas licznych pobytów w Polsce chciała zainteresować tą ideą liczne organizacje. Niestety bezowocnie. Dopiero październik 1993 roku przyniósł zmiany. Dyrektor Biura Obsługi Ruchu Inicjatyw Samopomocowych (BORIS) Paweł Jordan, rozpoczął realizację programu „Centrum Wolontariatu”, które miało pełnić funkcję „skrzynki kontaktowej” dla wolontariuszy i wszystkich osób oraz instytucji zainteresowanych pomocą. Siedzibą Centrum została Warszawa.

Do tej pory wolontariat w zasadzie nie istniał w polskim prawie. Dopiero w czerwcu 2003 roku weszła w życie Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.
Wolontariat wychodzi poza ramy konsumpcjonizmu. Daje nowe spojrzenie na zjawiska: ubóstwa, bezrobocia, starości, niepełnosprawności, a także problemy edukacyjne czy wychowawcze.