Tomasz Szarota
Tajemnica śmierci Stefana Starzyńskiego
Warszawa, Bellona, 2020

Proponowana książka stanowi swoiste śledztwo historyczne. Jest uzupełnieniem stanu wiedzy o losach prezydenta Warszawy, Stefana Starzyńskiego. Wydano już sporo książek na temat bohaterskiego prezydenta Warszawy. Zwłaszcza znane są publikacje prof. Mariana Marka Drozdowskiego. Autor, Tomasz Szarota, próbował zweryfikować dwie wersje na temat śmierci prezydenta Starzyńskiego, ustalić miejsce, datę oraz okoliczności mordu dokonanego na Stefanie Starzyńskim.

Autor książki zamierzał pokazać obronę Warszawy we wrześniu 1939 r. jako ostrzeżenie dla świata przed barbarzyńską Trzecią Rzeszą. Dokonał analizy radiowych przemówień Starzyńskiego, dzięki którym prezydent stał się postacią nie tylko znaną w kraju, ale i zagranicą. Okazało się, że losy prezydenta Starzyńskiego śledzono z zainteresowaniem np. w Australii. Niezmiernie ciekawym problemem przedstawionym w książce było pokazanie działalności Stefana Starzyńskiego jako prezydenta w czasie niemieckiej okupacji. Okazuje się, że moment aresztowania Starzyńskiego zbiegł się z przyjazdem Heinricha Himmlera do Warszawy oraz proklamacją Generalnego Gubernatorstwa. Ciekawie przedstawiają się dokumenty na temat pobytu prezydenta w więzieniach, w tym na Pawiaku.

Niezwykle interesujące są opinie polskich świadków jego życia, pokazujące go jako współtwórcę konspiracyjnej Służby Zwycięstwu Polski, ale również wypowiedzi samych Niemców na temat Starzyńskiego. Okazuje się, że Niemcy stworzyli „ekskluzywną” kategorię dla niektórych bardzo znaczących więźniów – wrogów III Rzeszy. O traktowaniu tych osób Hitler wydał rozkaz o kryptonimie: Noc i mgła. Taką ofiarę porwaną z ojczystego kraju miała pochłonąć nicość.¹ Tak można zobrazować koniec życia gen. Grota - Roweckiego jak również prezydenta Stefana Starzyńskiego. Obaj posiadają tylko symboliczne groby.

Zapraszam do lektury tej jakże ciekawej książki.


1.Por. T. Szarota, Tajemnica śmierci Stefana Starzyńskiego, Warszawa 2020, s. 18