Cathy O'Neil
Broń matematycznej zagłady: jak algorytmy zwiększają nierówności i zagrażają demokracji
Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017

Bardzo wielu ludzi ulega błędowi poznawczemu, który psychologowie nazywają hipotezą sprawiedliwego świata. Polega on na tym, że osoby, którym się powiodło myślą, że na to zasłużyły i często pogardliwie odnoszą się do osób które są np. gorzej sytuowane. Autorka książki, Cathy O’Neil, rozprawia się z tymi uproszczeniami myślowymi, posługując się ... matematyką. Od dzieciństwa była jej pasjonatką, później studiowała matematykę, żeby zostać profesorką w Barnard College. Trafiła również do funduszu hedgingowego D.E. Shaw. Tam zauważyła, że matematyka ma nie tylko wpływ na zyski klientów instytucji, w której pracowała, ale przekłada się również na prawdziwe dramaty konkretnych ludzi. Te osoby w wyniku błędnych założeń modeli matematycznych traciły domy i oszczędności, stąd w tytule „Broń matematycznej zagłady”.

Komputery, dzięki wzrastającej i taniejącej mocy obliczeniowej mogą przyjmować i obrabiać coraz większe zasoby informacji. Wszyscy jesteśmy „owskaźnikowani” i profilowani. Wraz z rozwojem internetu rzeczy coraz więcej będzie wiadomo np. o naszych zwyczajach żywieniowych, jak szybko jeździmy samochodem, jakie oglądamy filmy, gdzie spędzamy wakacje. Dzięki tym danym tworzone są dokładniejsze modele, które pozwolą uczynić nas coraz lepiej rozpracowanymi adresatami reklamy. Marketing to tylko jedna z branż wykorzystująca modelowanie matematyczne.

Innym ciekawym przykładem dziedziny, w której wykorzystuje się stworzone na podstawie kwestionariusza profile to… więziennictwo. System ten w USA wykorzystuje się do stworzenia profili więźniów, tak aby przypisać ich do programów, które zapobiegną recydywie. Jednak w pewnych stanach sędziowie kierują się profilami… przy orzekaniu o wymiarze kary.¹

Na czym polegają sprzężenia zwrotne w modelowaniu matematycznym i dlaczego są niebezpieczne np. w zatrudnianiu pracowników? Co to jest „zamytwieranie” wynagrodzenia? Jak się przekładają modele matematyczne na wydajność pracy oraz na dobrobyt pracowników?

Na te i inne interesujące pytania znajdziemy odpowiedź w proponowanej książce, do której lektury serdecznie zapraszam.

KM

¹ Por. C. O’Neil, Broń matematycznej zagłady. Jak algorytmy zwiększają nierówności i zagrażają demokracji, Warszawa 2017, s. 11