Jan Skuratowicz
Dwory i pałace Wielkopolski. Styl narodowy
Poznań, Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2020

Jak pisze autor książki, architektura XIX w. nie była wyłącznie odtwórcza co można by sądzić po nazwach stylów wówczas stosowanych np. neogotyk lub pseudogotyk. Wiele było w niej oryginalnej twórczości. Po raz pierwszy na tak szeroką skalę włączono do architektury wszystkie formy oddziaływania wizualnego – nie tylko elementy czysto architektoniczne, ale też elementy rzeźbiarskie, malarskie a przede wszystkim słowo pisane, często w nowy i specyficzny sposób komentujące zawarte w dekoracjach budynku treści.

Wiek XIX, wraz z gwałtownym rozwojem społecznym i gospodarczym stworzył nieznane przedtem dziedziny nie tylko sztuki czy architektury, ale dorobił do nich własną ideologię. Wystarczy przypomnieć takie charakterystyczne tematy architektoniczne, jak „muzeum”, „bank”, „dom towarowy”, „sąd” czy charakterystyczne dla tej epoki „wystawy światowe”, będące apoteozą całego ówczesnego świata. Pojawił się w nowej odsłonie stary temat „rezydencji”. W tamtym okresie powstawały niespotykane nigdy wcześniej realizacje np. rezydencja Ludwika II Bawarskiego, fantastyczna bajkowa wręcz kreacja zamku w Neuschwainstein czy w Kamieńcu Ząbkowickim na Śląsku.¹

Teren Wielkopolski włączony po 1793 r. w granice monarchii pruskiej też uzyskiwał obiekty, których cechy stylu były charakterystyczne. Dobrym przykładem jest pałac w Kórniku, gdzie mimo wszystko, próbowano stworzyć właśnie styl narodowy.

Bardzo liczne kolorowe ilustracje dworów łącznie z ciekawymi komentarzami stanowią zawartość polecanej lektury. Zachęcam do zapoznania się z nią.

 

¹ Por. J. Skuratowicz, Dwory i pałace Wielkopolski. Styl narodowy, Poznań 2020, s. 5