Mario Livio
Galileusz. Heretyk, który poruszył wszechświat
Poznań, Wydawnictwo Poznańskie, 2021

Galileusz był nietuzinkowym naukowcem a właściwie jednym z najświatlejszych umysłów renesansowej Europy. Swoją pozycję uzyskał dzięki spektakularnym odkryciom. Skonstruował termometr i mikroskop. Jako jeden z pierwszych posługiwał się teleskopem, dzięki czemu odkrył kilka księżyców Jowisza oraz pierścienie Saturna.

Według jednego z jego biografów, Giorgia di Santillany był klasycznym typem humanisty tzn. znał się na literaturze i sztuce. Jego opinią kierowali się współcześni mu artyści np. Lodovico Cigli, na prośbę którego Galileusz napisał esej o wyższości malarstwa nad architekturą. Galileo Galilei był błyskotliwym wykonawcą muzyki na lutni. Dysponował fenomenalną pamięcią, o czym zaświadczał recytując „z głowy” obszerne fragmenty utworów włoskich poetów np. Dantego Alighieri czy Lodovico Ariosto.

Autor książki, Mario Livio, wykazał, jaką pomysłowością odznaczał się Galileusz w eksperymentach mechanicznych. Mario Livio jako astrofizyk starał się przede wszystkim umiejscowić odkrycia Galileusza w kontekście współczesnej wiedzy. Atutem książki jest fakt, że jej autor postawił sobie za cel przystępne przybliżenie dokonań geniusza i dodać nowe spojrzenie na stary już temat biografii mistrza z Renesansu.

Albert Einstein napisał kiedyś o Galileuszu, że jest on ojcem nowożytnej fizyki – a nawet całej nowożytnej nauki ¹. Einstein dodał, że odkrycie i stosowanie naukowego wnioskowania przez Galileusza stanowiło jedno z najważniejszych osiągnięć w dziejach ludzkiej myśli. Galileusz już wtedy rozumiał, że księga natury została zapisana językiem matematyki. Autor książki podkreśla, że geniusz zaczął zmieniać sposób myślenia ówczesnych uczonych ze zwykłego zbioru niejasnych, rozbudowanych i nieokreślonych opowieści, okraszonych metaforami, na wspaniałe dzieło, składające się, na ile ówczesny poziom wiedzy pozwalał ze ścisłych teorii matematycznych. W ramach tych teorii jedynymi, dopuszczalnymi metodami odkrywania faktów o świecie były doświadczenia, obserwacje i wywiad naukowy. Max Born, laureat Nagrody Nobla z fizyki z 1954 r. stwierdził: Postawa naukowa i metody badań doświadczalnych i teoretycznych nie zmieniły się przez stulecia od czasów Galileusza.

Galileo Galilei był arcyciekawym człowiekiem. Miał bujny temperament. Swoim adwersarzom potrafił odpowiedzieć ciętymi ripostami, a miał ich wielu, również w Kościele. Jego osoba, podejście do nauki doczekały się rehabilitacji po czterystu latach.

Zapraszam do interesującej lektury.

 

^1. Por. M. Livio, Galileusz: heretyk który poruszył wszechświat, Poznań, 2021, s. 15