15 kwietnia 2019 r. bardzo wiele osób na świecie zostało porażonych widokiem płonącej katedry Notre Dame w Paryżu, a ten widok ukazał się we wszystkich stacjach telewizyjnych i na portalach internetowych. Wielu zdało sobie sprawę, że Notre Dame to nie tylko katedra obecna od 850 lat czyli nie tylko miejsce kultu religijnego katolików i nie tylko piękne dzieło sztuki, którego witraże pamiętają XIII w. To również jedno z najwspanialszych osiągnięć architektonicznych ludzkości, oblicze cywilizacji i dusza narodu, jak to ujęła w prologu książki autorka, Agnès Poirier: Święta i świecka zarazem, gotycka i rewolucyjna, średniowieczna i romantyczna, zawsze oferowała miejsce wspólnoty i schronienie każdemu, niezależnie od tego, czy wierzył, czy nie, chrześcijaninowi i niechrześcijaninowi.¹

Ta książka zawiera fragmenty zwierzeń ludzi, którzy ratowali Notre Dame w pamiętnym dniu pożaru lub przez kolejne miesiące troszczyli się o nią całodobowo, wzmacniając jej konstrukcję, pieczołowicie zbierając i zachowując każdy nadpalony czy potłuczony element, którego możnaby ponownie użyć. Relacje są żywe, pełne napięcia i świetnie oddają ówczesne zaskoczenie tym zdarzeniem, które jakby w symboliczny sposób miało miejsce w Wielkim Tygodniu. Jak pisze autorka w rozdziale pt. „Noc ognia”: Paryscy strażacy – płci obojga – nie tylko są żołnierzami lecz także mogą poszczycić się jedynymi w swoim rodzaju wyszkoleniem i umiejętnościami, nawet na tle strażaków z Londynu czy Nowego Jorku. Są przede wszystkim młodzi. A jednak trzygwiazdkowy generał, weteran z Afganistanu, Jean-Claude Gallet, dowódca paryskiej straży pożarnej wyznał: poczucie winy jest przytłaczające. Jak mogliśmy zdążyć, skoro ogień się tak błyskawicznie rozprzestrzenił?²
Dlaczego tak się stało? W jak niestandardowy sposób działali strażacy? Jak zareagowały władze? - o tym przeczytamy w książce.

Następne rozdziały przybliżają nam nieco historię powstania katedry, czyli cofamy się do XII wieku. Autorka zabiera nas w kolejne okresy historii Francji i Paryża, które stanowią tło dla historii katedry. Niektóre z nich to niezwykle trudne lata np. okres Rewolucji Francuskiej, gdy królował rozum, jako byt najwyższy i wino. Robespierre’a, który ostatecznie padł ofiarą stworzonego przez siebie potwora, zgilotynowano na placu Zgody w 1795 r. Terror wkrótce wygasł, a rok później katedrę Notre Dame zwrócono wierze katolickiej, choć pod ścisłą kontrolą państwa.³ Jak rozwiązał problem swojej koronacji cesarz Napoleon, który mimo swej niewiary postanowił skorzystać jednak z katedry Notre Dame. Kim był Eugène Viollet-le-Duc i jak się zasłużył dla Notre Dame?

Zapraszam do lektury.

KM  

^1. Por. A. Poirier, Notre Dame: serce Paryza, dusza Francji, Kraków 2022, s. 14
^2. Tamże, s.28
^3. Tamże, s.76