Huculszczyzna na dawnej pocztówce i fotografii
Rzeszów: Libra Pl, 2013.

Powraca zainteresowanie Huculszczyzną i Hucułami. Ta dzika i piękna kraina Karpat Wschodnich, do 1945 roku leżąca w granicach Państwa Polskiego (dziś na Ukrainie), przyciąga swoją kulturową odrębnością, którą udało się zachować mimo dziejowych burz.

Album "Huculszczyzna na dawnej pocztówce i fotografii, wydany przez rzeszowskie wydawnictwo Libra Pl, pozwala nie tylko przyjrzeć się ciekawym wizerunkom Hucułów, ale także poznać ich życie codzienne, zwyczaje, rzemiosło, architekturę czy sztukę. A wszystko to nierozerwalne z malowniczym, choć bardzo wymagającym środowiskiem gór.
Materiał ilustracyjny uzupełniają: wstęp Andrzeja Karczmarzewskiego - doktora etnografii, znawcy kultury ludowej Polski Południowo-Wschodniej oraz wypisy z książki Włodzimierza Szuchiewicza "Huculszczyzna" (Lwów 1902-1908). Dzięki nim możemy poznać chociażby huculską wersję stworzenia świata, obrzędy związane z zawieraniem małżeństwa i pochówkiem czy charakterystyczne instrumenty muzyczne.

"Pytania o pochodzenie Hucułów zadawano od początków kontaktów z nimi. Sami Huculi niewiele mogli pomóc w znalezieniu odpowiedzi, bowiem nie mieli własnej tradycji ani o pochodzeniu, ani o nazwie. Wywodzono ich rodowód od Daków, Połowców, Celtów, Sarmatów, Uzów, Pieczyngów i Uliczów, Białochorwatów czy ludów irańsko-tureckich. Jedno jednak nie ulega wątpliwości, że ich kultura ukształtowana została, podobnie jak innych górali w Karpatach, pod wpływem Wołochów i Rusinów, z domieszką najróżniejszego elementu etnicznego – węgierskiego, ukraińskiego, rumuńskiego, polskiego, cygańskiego, ormiańskiego, tureckiego i tatarskiego.[...]

Obszar, który zamieszkują leży na terenie Ukrainy, Rumunii i Węgier. Zamieszkują Gorgany, Czarnohorę, Świdowiec, Karpaty Marmaroskie, połoniny Hryniawskie i Beskidy Pokucko-Bukowińskie.[...]

Dzikie góry, brak szlaków komunikacyjnych, duże odległości między osadami, trudne warunki bytowania spowodowały, że przemiany kulturowe zachodziły tu znacznie wolniej, dzięki czemu kultura Hucułów była o wiele bardziej zachowawcza i przetrwało w niej więcej elementów archaicznych niż na innych terenach.[...]

Życie Hucułów nierozerwalnie związane było z przyrodą, z naturalnym środowiskiem gór, lasów i połonin. Ich podstawowe zajęcia: hodowla (owce, bydło, konie) i związane z tym pasterstwo na halach, warzenie soli, myślistwo, a w XIX w. praca przy wyrębie lasów i spław drewna – dawały kontakt z naturą.[...]

Byli też Huculi, obok ludów kaukaskich, jedyną grupą góralską w Europie, w której koń odgrywał tak dużą rolę. Jak pisał Stanisław Vincenz: Gdzie Hucuł tam i koń.[...]

Huculszczyzna stawała się modna w okresie największego rozkwitu sztuki ludowej. Wtedy też rodził się mit Hucuła i Huculszczyzny – krainy dzikiej i romantycznej. Stopniowo, wcześniej niż Podhale, Huculszczyzna zostala „zagospodarowana” przez turystów, wczasowiczów i kuracjuszy.[...]

Do wybuchu I wojny światowej Huculszczyzna była stosunkowo dobrze znana dla turystów. Odwiedzana była nie tylko przez mieszkańców Galicji, głównie ze Lwowa i Stanisławowa, ale także z innych terenów Polski.[...]

Współczesna Huculszczyzna, mimo że uległa procesom cywilizacyjnym, zachowała, choć nie wszędzie sporo z „prawdy starowieku”.[...]"




Ozdobna fajka huculska z drewna i blachy mosiężnej

Geometryczne wzory na pisankach huculskich

Fragmenty tekstu, wiersza oraz ilustracje pochodzą z książki
Huculszczyzna na dawnej pocztówce i fotografii, Rzeszów, Libra Pl, 2013.