Życie wirtualnych dzikich. Netnografia Wikipedii największego projektu współtworzonego przez ludzi.
Dariusz Jemielniak
Warszawa, Wydawnictwo Poltext; Akademia Leona Koźmińskiego, 2013

Książka ta, jak pisze autor, jest wynikiem długofalowego studium etnograficznego społeczności Wikipedii. Z powodu wszechpotężnego wpływu Internetu a zarazem pozytywnych tendencji, zdaniem autora, takich jak wzrost kultury remiksowania, kooprodukcja konsumencka, wynagradzani profesjonaliści mogą być zmuszeni ustąpić miejsca profesjonalistom przez nikogo nieopłacanym.

Fotografowie amatorzy, których umiejętności i zasoby archiwów zdjęciowych są duże, mogą z powodzeniem konkurować z profesjonalnymi fotografami. Dziennikarze często muszą konkurować z blogerami czy portalami społecznościowymi. Istnienie wielu projektów jest możliwe dzięki współpracy „ludzi sobie równych”, dzięki ruchom otwartej organizacji współpracy.

Wikipedia jest przykładem takiej współpracy, bo każdy może ją edytować a mimo to, jak uważa autor, zawiera wysoce poprawnie zredagowane informacje. Z drugiej strony krytycy Wikipedii podnoszą zarzut, że np. wieloosobowe autorstwo jej haseł „rozcieńcza intelekt i indywidualność”, a także redukuje grono edytorów do poziomu względnie inteligentnej grupy, złożonej z anonimowych i przypadkowych jednostek¹. Innym zarzutem wobec Wikipedii miał być argument o rozproszonym autorstwie. Zasada działania w Wikipedii jest następująca: „najpierw publikuj, potem filtruj”, podczas gdy przy redagowaniu tradycyjnych encyklopedii jest dokładnie odwrotnie.

Autor książki był długoletnim uczestnikiem środowiska tworzących Wikipedię, stąd jego bogata wiedza o samej Wikipedii jak i możliwość skomentowania potencjału przeniesienia modelu działania Wikipedii na grunt komercyjny i faktu braku sukcesu pozornie podobnych do niej projektów. W kolejnych rozdziałach autor postawił pytania: w pierwszym rozdziale - dlaczego społeczność o tak egalitarnej retoryce, zorganizowana na bazie dobrowolnego uczestnictwa bez motywacji pieniężnej, charakteryzuje się tak wielkimi napięciami w dziedzinie władzy i hierarchii. Autor zastanawia się czy konflikt, zaufanie i przywództwo w społecznościach o otwartym uczestnictwie mogą wpłynąć na postrzeganie organizacji pracy ludzi.

Książka jest propozycją do przemyślenia, zweryfikowania może zbyt optymistycznych opinii autora na temat „zawiadywania wirtualem”, na temat odnalezienia tam szans dla siebie i spełnienia swoich marzeń.

¹ Por. D. Jemielniak, Życie wirtualnych dzikich. Netnografia Wikipedii największego projektu tworzonego przez ludzi, Warszawa 2013, s. 18