Dorota Wojda
Polska Szeherezada : swoje i obce z perspektywy postkolonialnej
Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015

„Czy pozwolisz, iżbym opowiadała?” to pytanie Szeherezada skierowała do króla Szahrijara. „Zgadzam się”, rzekł władca...” Cytat z najważniejszej opowieści Alf Layla czyli Tysiąc nocy wprowadza nas do książki pani Doroty Wojdy i traktuje o polskim odbiorze tej baśni albo raczej o polskiej wersji Baśni z Tysiąca i Jednej Nocy. Autorka ukazała postaci arcyciekawych polskich podróżniczek, które zostały „wyciągnięte” na światło dzienne z czasem dość odległych epok.

Proponowana książka traktuje nie tylko o kobietach i ich sposobie opowiadania ale w ogóle o różnych sposobach narracji i bardzo znakomitych literatach, z tym że wątek kobiecy bardzo zwrócił moją uwagę.
Jedną z pierwszych podróżujących Polek była Dorota Falak zwana Al-Hakimą (ok. 1630-?) – pozostawiła kronikarskie zapisy ze swoich praktyk w zakresie sztuki medycznej. Inną ciekawą osobowością była Ewa Felińska, jedna z licznych sybiraczek, która opublikowała Wspomnienia z podróży po Syberii, pobytu w Berezowie i Saratowie (1850), tłumaczone na wiele języków. Zawarła w nich etnograficzne relacje z życia Chantów, Nieńców i Ostiaków a także przyrodoznawcze opisy syberyjskiej ziemi.
Pokazane zostały takie kobiety jak: Ewa Dzieduszycka, aktorka i publicystka, która odwiedziła Indie, Egipt i Palestynę, by opisać je w relacjach: Indye i Himalaje. Wrażenia z podróży, Z wędrówek po Ziemi Świętej (1914). W Indiach przebywała także Hanna Skarbek-Peretiakowicz, autorka książek: Indie bez retuszu (1936), Przeszłość i teraźniejszość, kraj i ludzie Półwyspu Hindostańskiego (1938) oraz artykułów dotyczących emancypacji kobiet. Barwną postacią była Jadwiga Toeplitz-Mrozowska (1880-1966), aktorka, śpiewaczka, tancerka, organizatorka wypraw eksploracyjnych na Cejlon, do Birmy, Persji, Tybetu, Indii, Kaszmiru i Palmiru. Prowadziła badania hydrologiczne jeziora Zorkul, zdobyła wiele szczytów górskich, nakręciła film dokumentalny o Palmirze, sporządziła notatki etnograficzne, wygłaszała odczyty na uniwersytetach, zgromadziła bogatą kolekcję zabytków orientalnych. We Włoszech prowadziła salon artystyczny i propagowała swoją rodzimą kulturę, za co Polska Akademia Literatury nagrodziła ją Srebrnym Wawrzynem. Należała do Włoskiego Towarzystwa Geograficznego, które przyznało jej jako pierwszej kobiecie złoty medal za osiągnięcia w poznawaniu Azji Centralnej.
Zapraszam do lektury