Marek Starowieyski
Tradycje biblijne: Biblia w kulturze europejskiej
Kraków, Wydawnictwo PETRUS, 2019
Książka ks. Marka Starowieyskiego jest bardzo ciekawym i pożytecznym kompendium wiedzy nt. Biblii. Wpływ Biblii na muzykę, literaturę, malarstwo i inne dziedziny sztuki jest bezdyskusyjny.
Dobitnym przykładem jest wygląd Sykstyny. Czasem dość trudno od razu odczytać intencję twórcy ale, jak pisze autor, w wypadku Sykstyny można scenę stworzenia zinterpretować następująco: Michał Anioł całą tajemnicę dzieła stworzenia, opisaną w Księdze Rodzaju, skupił na palcu „rozkazującym” Stwórcy, który budzi do bytu palec uśpionego Adama. Podobnie całe odkupienie powtórnego stworzenia, które powstało w życiu celnika Lewiego znajduje się w artystycznym cytacie, który Caravaggio zaczerpnął od Michała Anioła, to jest w owym palcu, który Chrystus kieruje ku przyszłemu Apostołowi Mateuszowi, na sławnym obrazie umieszczonym w kościele S. Luigi dei Francesi w Rzymie1.
Z książki wynika bardzo ważna pozycja biblioteki w starożytności, gdyż na podstawie kwerendy Biblioteki Aleksandryjskiej dokonano pierwszego tłumaczenia świętej Księgi Żydów na język grecki – koine, powszechnie używany przez Żydów mieszkających w diasporze, czyli powstała tzw. Septuaginta.
Jak pisze dalej ks. Marek Starowieyski współczesna tradycja kulturalna staje się kluczem do interpretacji – raz poprawnej, raz fałszywej tego samego Pisma Świętego. Autor, po wstępie do Biblii, czyli podaniu podstawowych informacji o Biblii jako zbiorze ksiąg, przechodzi do krótkiego omówienia kolejnych ksiąg Starego Testamentu, zajmując się ich układem, tradycjami w nich zawartymi, a na koniec pokazując przykłady inspiracji tymi księgami, które znalazły swoje odbicie w różnych dziełach kultury i sztuki. Podobnie zostały w proponowanej lekturze potraktowane wszystkie księgi Nowego Testamentu np. wymienione są dzieła literackie, w których są odniesienia np. do tzw. Kazania na Górze (Norwid, Psalmów Psalm czy R. Brandstaetter, Psalm śpiewany u stóp Góry Ośmiu Błogosławieństw), czy książka ks. Janusza Pasierba pt. Rewolucja Jezusa.
Lektura jest bogata we frazeologię, związaną z różnymi ważnymi fragmentami występującymi w Piśmie Świętym np. przejście wielbłąda przez ucho igielne jako synonim czegoś niemożliwego. Są przypuszczenia, że jedna z ciasnych ulic Jerozolimy nosiła nazwę Ucha Igielnego 2. Poza tym w książce znajdujemy wyjaśnienia dotyczące osób wspominanych w Piśmie św. np. Longin od gr. longhos – włócznia. Autor wyjaśnia, że imię to było nadawane żołnierzowi, który przebił bok Jezusa włócznią, a czasem setnikowi, który wyznał Synostwo Boże Jezusa. Autor dodał legendę dotyczącą Logina, który jako słabo widzący miał zostać uzdrowiony kroplą krwi Jezusa. Włócznia Longina, jak wspomina autor, została odnaleziona przez cesarzową Helenę i była czczona w Konstantynopolu. W okresie panowania muzułmanów w Konstantynopolu, włócznia Longina została ofiarowana papieżowi Innocentemu VIII przez sułtana Bajazyta3.
Zapraszam do zapoznania się z różnymi ciekawostkami zawartymi w proponowanej lekturze.
Z książki wynika bardzo ważna pozycja biblioteki w starożytności, gdyż na podstawie kwerendy Biblioteki Aleksandryjskiej dokonano pierwszego tłumaczenia świętej Księgi Żydów na język grecki – koine, powszechnie używany przez Żydów mieszkających w diasporze, czyli powstała tzw. Septuaginta.
Jak pisze dalej ks. Marek Starowieyski współczesna tradycja kulturalna staje się kluczem do interpretacji – raz poprawnej, raz fałszywej tego samego Pisma Świętego. Autor, po wstępie do Biblii, czyli podaniu podstawowych informacji o Biblii jako zbiorze ksiąg, przechodzi do krótkiego omówienia kolejnych ksiąg Starego Testamentu, zajmując się ich układem, tradycjami w nich zawartymi, a na koniec pokazując przykłady inspiracji tymi księgami, które znalazły swoje odbicie w różnych dziełach kultury i sztuki. Podobnie zostały w proponowanej lekturze potraktowane wszystkie księgi Nowego Testamentu np. wymienione są dzieła literackie, w których są odniesienia np. do tzw. Kazania na Górze (Norwid, Psalmów Psalm czy R. Brandstaetter, Psalm śpiewany u stóp Góry Ośmiu Błogosławieństw), czy książka ks. Janusza Pasierba pt. Rewolucja Jezusa.
Lektura jest bogata we frazeologię, związaną z różnymi ważnymi fragmentami występującymi w Piśmie Świętym np. przejście wielbłąda przez ucho igielne jako synonim czegoś niemożliwego. Są przypuszczenia, że jedna z ciasnych ulic Jerozolimy nosiła nazwę Ucha Igielnego 2. Poza tym w książce znajdujemy wyjaśnienia dotyczące osób wspominanych w Piśmie św. np. Longin od gr. longhos – włócznia. Autor wyjaśnia, że imię to było nadawane żołnierzowi, który przebił bok Jezusa włócznią, a czasem setnikowi, który wyznał Synostwo Boże Jezusa. Autor dodał legendę dotyczącą Logina, który jako słabo widzący miał zostać uzdrowiony kroplą krwi Jezusa. Włócznia Longina, jak wspomina autor, została odnaleziona przez cesarzową Helenę i była czczona w Konstantynopolu. W okresie panowania muzułmanów w Konstantynopolu, włócznia Longina została ofiarowana papieżowi Innocentemu VIII przez sułtana Bajazyta3.
Zapraszam do zapoznania się z różnymi ciekawostkami zawartymi w proponowanej lekturze.
KM
1. Por. M. Starowieyski, Tradycje biblijne: Biblia w kulturze europejskiej, Wyd. 3, Kraków 2019, s.21
2. Tamże, s. 322
3. Tamże, s. 343-344
2. Tamże, s. 322
3. Tamże, s. 343-344
